اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 18 |
| تعداد شماره‌ها | 392 |
| تعداد مقالات | 3,275 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,873,734 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,105,239 |
شناخت بی‌واسطه از خداوند در اندیشه‌ی اسپینوزا و ملاصدرا | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 مرداد 1401 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/prr.2022.242778.1756 | ||
| نویسندگان | ||
سیدمصطفی موسویان1؛ محمد سعیدی مهر  2
| ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. | ||
| 2استاد گروه فلسفه، حکمت و منطق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| اسپینوزا و ملاصدرا دو فیلسوف با مبانی فکری متفاوت هستند که به مسئله‌ی شناخت بی‌واسطه از خداوند توجه کرده‌اند. با توجه به تفاوت‌های انکارناشدنی میان ایشان، زمینه‌ی هم‌سخنی میان آن‌ها در صورتی فراهم می‌شود که اولا آن دسته از ویژگی‌های هستی‌شناختی متعلَّق شناخت که در شناخت بی‌واسطه نقش اساسی دارند، مشخص شود. در این خصوص می‌توان از عدم تناهی در اندیشه‌ی اسپینوزا و فاقد ماهیت و فوق تمام بودن در اندیشه‌ی ملاصدرا نام برد. ثانیا چیستی شناخت بی‌واسطه و نیز ویژگی اساسی آن در ارتباط با متعلَّق مذکور توصیف و تحلیل گردد. از نظر اسپینوزا ویژگی محوری این نوع شناخت، درستی و مطابقت کامل آن با متعلَّق است اما در نگاه ملاصدرا شناخت بی‌واسطه از خداوند محدود به وعای وجودی ادراک‌کننده می‌شود. مقایسه‌ی دیدگاه‌های اسپینوزا و ملاصدرا بیان‌گر آن است که مطابق نظام فلسفی هریک شناخت بی‌واسطه برترین نوع شناخت است که به برترین موجود تعلق می‌گیرد. آنچه اسپینوزا و ملاصدرا را در مواجهه با مسئله‌ی مذکور از هم متمایز می‌سازد نخست موسع یا مضیق بودن معنای واسطه است؛ دوم ناسازگاری موجود در اندیشه‌ی اسپینوزا درباره‌ی شناخت بی‌واسطه‌ی تامّ از خداوند و سازگاری اندیشه‌ی ملاصدرا در این زمینه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شناخت خدا؛ اسپینوزا؛ ملاصدرا؛ علم شهودی؛ علم حضوری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Immediate Knowledge of God in Spinoza and Mulla Sadra | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Mostafa Musaviyan1؛ Mohammad Saeedimehr2 | ||
| 1Ph.D Candidate in Islamic Philosophy and Kalam, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. | ||
| 2Professor at Philosophy and Logics Department, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Spinoza and Mulla Sadra, in spite of having different philosophical principles, paid special attention to the problem of immediate knowledge of God. A philosophical dialogue between them can be held, if the two following conditions are satisfied. First, the ontological features of the object of that knowledge -that play the essential role in immediate knowledge- should be identified. In this regard, infinity in Spinoza’s philosophy and lacking quiddity and being superior to the perfection in Mulla Sadra’s philosophy can be cited. Secondly, the definition of the immediate knowledge and its main feature that is relevant to the object of that knowledge should be surveyed. On one hand, Spinoza points out that the truth of this kind of knowledge and complete correspondence between that knowledge and its object are its main characteristics. On the other hand, Mulla Sadra stresses that such knowledge is confined to the existential degree of the knower. The comparison shows that Spinoza, in common with Mulla Sadra, asserts that the immediate knowledge is the most perfect one which the most perfect existent is its object. Nonetheless, the breadth and the narrowness of the meaning of the medium, along with inconsistency in Spinoza’s view and consistency in Mulla Sadra’s position on the immediate perfect knowledge of God are the matters that distinguishes Spinoza’s views from those of Mulla Sadra’s. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Knowledge of God, Spinoza, Mulla Sadra, Intuitive Knowledge, Presential Knowledge | ||
| مراجع | ||
|
اسپینوزا، باروخ. 1397. اخلاق. ویراست دوم. ترجمه‌ی محسن جهانگیری. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
جهانگیری، محسن. 1397. سه فیلسوف غرب: بیکن، هابز، اسپینوزا. تهران: دانشگاه تهران.
جوارشکیان، عباس و اسعدی، حجت. 1397. «انحصار علم به حضور نزد صدرالمتالهین». پژوهش‌های عقلی نوین 6.
سهروردی. 1392. حکمة‌الاشراق با شرح قطب‌الدین شیرازی و تعلیقات صدرالمتالهین. تصحیح نجفقلی حبیبی. جلد 4. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
عبداللهی، محمدعلی و مطهری، مهدی. 1391. «چیستی شناخت از دیدگاه اسپینوزا». پژوهش‌های فلسفی کلامی 53.
عبودیت، عبدالرسول. 1393. درآمدی به نظام حکمت صدرایی: معرفت‌شناسی و خداشناسی. چاپ پنجم. تهران: سمت.
علمی، محمدکاظم و رسولی، زهرا. 1393. «مراتب علم از دیدگاه ملاصدرا و اسپینوزا». مطالعات اسلامی: فلسفه و کلام 93.
علیزاده، بیوک و اعتمادی، مجتبی. 1388. «درآمدی بر مبانی معرفت‌شناسی اسپینوزا». معرفت فلسفی 2.
فرقانی، محمدکاظم و غزالی‌فر، علی. 1394. «تاملی در سازگاری درونی اندیشه‌ی فلسفی ملاصدرا درباره‌ی شناخت انسان از خداوند». پژوهشنامه‌ی فلسفه دین 25.
قمی، محمدباقر. 1392. «جایگاه خداوند در نظریه شناخت اسپینوزا». پژوهش‌های فلسفی کلامی 57.
ملاصدرا. 1360. اسرار الآیات. تصحیح محمد خواجوی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
ملاصدرا. 1363. مفاتیح‌الغیب. چاپ اول. تصحیح محمد خواجوی. تهران: موسسه‌ی تحقیقات فرهنگی.
ملاصدرا. 1381. المبدأ و المعاد. چاپ اول. تصحیح محمد ذبیحی و جعفر شاه‌نظری. جلد 1. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا. 1387. سه رسائل فلسفی. چاپ سوم. تصحیح سید جلالالدین آشتیانی. قم: سازمان تبلیغات اسلامی.
ملاصدرا. 1388. الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. ویراست دوم. تصحیح سید جلالالدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب.
ملاصدرا. 1394. مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتالهین. تصحیح حامد ناجی. تهران: حکمت.
ملاصدرا. 1430. الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة. چاپ سوم. جلد 1. قم: طلیعة‌النور.
ملاصدرا. 1430. الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة. چاپ سوم. جلد 2. قم: طلیعة‌النور.
ملاصدرا. 1430. الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة. چاپ سوم. جلد 3. قم: طلیعة‌النور.
ملاصدرا. 1430. الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة. چاپ سوم. جلد 6. قم: طلیعة‌النور.
ملاصدرا. 1430. الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة. چاپ سوم. جلد 7. قم: طلیعة‌النور.
هریس، ارول ای. 1397. طرح اجمالی فلسفه‌ی اسپینوزا. ترجمه‌ی سیدمصطفی شهرآیینی. تهران: نی.
Levine, M. 2010. “Pantheism”. in A Companion to Philosophy of Religion, by Charles Taliaferro, Paul Draper, and Philip L. Quinn (ed). Singapore: Blackwell. MacIntyre, A. 2006. “Pantheism”, in Encyclopedia of Philosophy, by D. M. Borchert (ed), USA: Thomson. Parkinson, G.H.R. 1964. Spinoza’s Theory of Knowledge. London: Oxford University Press. Spinoza. 2002. Spinoza Complete Works. Trans. by Sammuel Shirely. Indianapolis: Hackett Publishing Company. Wolfson, H. A. 1934. The Philosphy of Spinoza. Vol I. Massachussets: Harvard Universtiy Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 32 |
||
