اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 498 |
| تعداد مقالات | 4,298 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,746,123 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,658,454 |
ارزیابی فقهی و اقتصادی انتشار صکوک اجاره به شرط تملیک مبتنی بر سهام | ||
| مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
| مقاله 13، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 28، فروردین 1401، صفحه 767-816 اصل مقاله (1.08 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ies.2022.241809.2030 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن کیائی1؛ صادق الهام2؛ مصطفی سلطانی* 3 | ||
| 1استادیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران | ||
| 2استادیار دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران | ||
| 3دانش‌آموخته کارشناسی ارشد معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| انتشار اوراق اجاره به شرط تملیک مبتنی بر سهام از دستاوردهای بازار سرمایه در سال‌های اخیر بوده و نسل دوم اوراق اجاره و مبتنی بر دارایی‌های مالی است. این اوراق از این جهت دارای اهمیت است که دارایی‌پایه آن شفاف و قابل مبادله در بازار است و قیمت آن به صورت مستمر قابل اندازه‌گیری می‌باشد. لذا دارندگان اوراق باید بتوانند از مهم‌ترین حقوق مالکیتی خود یعنی واگذاری اوراق به قیمت روز بهره‌مند شوند. اما آنچه در طراحی و بکارگیری این اوراق مشاهده می‌شود این است که نه تنها تفاوتی در قیمت‌گذاری و فرایند مبادله این اوراق با اوراق صکوک معمولی وجود ندارد بلکه ابهاماتی به جهت فقهی و اقتصادی وجود دارد که می‌بایست ارزیابی گردد. ثابت درنظرگرفتن نرخ سود و دسته‌بندی منافع بر اساس انتقال یا عدم انتقال آن به مستأجر، از جمله مهم‌ترین چالش‌های این نوع از اوراق اجاره است. ماهیت دارایی‌های بانی نیز از دیگر چالش‌ها می‌باشد. لذا با توجه به اهمیت و جایگاه این اوراق، این مقاله با استفاده از روش کتابخانه‌ای و مراجعه به مطالعات مشابه، به ارائه چالش‌ها و ارزیابی فقهی و اقتصادی انتشار اوراق می‌پردازد. طبق ارزیابی، نرخ سود این اوراق برای انواع و اقسام سهام ثابت نمی‌باشد بلکه لازم است تا متناسب با عائدی سهام تعیین شود. سود تقسیمی سهام مورد اجاره، از جمله مهم‌ترین منافعی است که به مستأجر منتقل می‌شود و مابقی منافع حائز اهمیت از جمله سود ناشی از نوسان قیمت سهم، در اختیار موجر باقی خواهد ماند و توافق بدون قید و شرط جهت انتقال منافع نیز جائز نمی‌باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارزیابی فقهی و اقتصادی؛ اوراق اجاره به شرط تملیک مبتنی بر سهام؛ اوراق اجاره به شرط تملیک؛ سهام | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Jurisprudential and Economic Evaluation of Issuing Ijarah Sukuk on condition of ownership Based on Equity | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hasan Kiaee1؛ Sadiq Elham2؛ mostafa soltani3 | ||
| 1Assistant Professor of Faculty of Islamic Studies and Economics, Imam Sadiq University, Tehran, Iran | ||
| 2Assistant Professor of Faculty of Theology, Islamic Studies and Guidance, Imam Sadiq University, Tehran, Iran | ||
| 3M.A in Islamic Studies and Economics, Imam Sadiq(a.s) University,Tehran,Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The issuance of Ijarah Sukuk on condition of ownership based on equity is one of the achievements of the capital market in recent years.These sukuk are important because their underlying assets are transparent and tradable in the market, and their price can be measured continuously. Therefore, sukukholders should be able to enjoy their most important property rights, namely the transfer of sukuk at the current price. but, what can be seen in the design and use of these sukuk is that not only is there no difference in the pricing and trade in process of these sukuk with ordinary Ijarah sukuk, but there are also jurisprudential and economic ambiguities in these sukuk that must be evaluated. Considering the fixed interest rate of Ijarah Sukuk based on equity and classifying benefits based on whether or not they are transferred to the lessee is one of the most important challenges of this type of Ijarah Sukuk.Therefore, considering the importance and position of this type of Ijarah Sukuk, this article presents the challenges and jurisprudential and economic evaluation of the issuance of these sukuk by using the library method and referring to similar studies. According to the evaluation, the interest rate of these sukuk is not fixed for different types of stocks, but it is necessary to determine it in proportion to the earnings of stocks. Dividends on leased shares are among the most important benefits transferred to the lessee, and the rest of the significant benefits, including dividends, remain with the lessor. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Jurisprudential and economic evaluation, Ijarah Sukuk on condition of ownership based on equity, Ijarah Sukuk on condition of ownership, Equity | ||
| مراجع | ||
|
اسلامی‌پناه، علی و عباسیان، رضا (1388). ماهیت حقوقی اجاره به شرط تملیک. مجله حقوق، دوره 39، شماره3.
اعتصامی، امیرحسین و سعدی، حسینعلی (1399). امکان‌سنجی فقهی- حقوقی اجاره سهام و کاربردهای مالی آن. دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اقتصاد اسلامی، سال‌دوازدهم، شماره‌دوم (پیاپی24)، بهار و تابستان، 95-135.
انصاری، مرتضی بن محمدامین (شیخ انصاری)(1415ق). کتاب المکاسب. جلد4، المؤتمر العالمی بمناسبة الذکری المئویة الثانیة لمیلاد الشیخ الأعظم الأنصاری.
ایروانی، علی (1365ق). حاشیه المکاسب.
بحرانی، محمد سند (1428ق). فقه المصارف و النقود. قم: مکتبه فدک.
تبریزی، جواد (1410ه.ق). منهاج الصالحین(للتبریزی). جلد1، 425 .
جعفری لنگردوی، محمدجعفر (1379). مجموعه محشی قانون مدنی. تهران: گنج دانش.
جهانخانی، علی و پارسائیان، علی (1374). بورس اوراق بهادار. تهران: دانشکده مدیریت دانشگاه.
حکیم، سیدمحسن (1371ق). نهج الفقاهه. نجف: مطبعه العلمیه.
حکیم، سید محسن (1416ق). مستمسک العروه الوثقی. قم: مؤسسه دارالتفسیر.
خورسندیان، محمدعلی و شنیور، قادر (1390). ماهیت عقد مرکب در فقه و حقوق موضوعه. دوفصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال دوم، شماره4.
خویی، سیدابوالقاسم (1317). مصباح‌الفقاهه فی المعاملات. قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین.
خویی، سیدابوالقاسم (1410ه.ق). منهاج الصالحین(للخوئی). جلد1، 411 .
زحیلی، وهبه (1432ق). المعاملات المالیه المعاصره. دمشق: دارالفکر.
سبزواری، سیدعبدالاعلی(1413ق). مهذب الاحکام. مؤسسه المنار. قم: دفتر حضرت آیه الله سبزواری، ایران، چهارم، جلد19.
سعدی، حسینعلی و اکبری، محمود (1396). بررسی فقهی ماهیت عقد اجاره به شرط تملیک در بانکداری بدون ربا ج.ا.ایران. دو فصلنامه علمی تخصصی پژوهشنامه میان‌رشته‌ای فقهی، سال ششم، شماره1، پیاپی11، 69-31
سیستانی، سیدعلی (1414ق). منهاج الصالحین. جلد اول، اعمال البنوک و المصارف.
سیستانی، سیدعلی (1417ق). منهاج الصالحین. قم: دفتر آیت الله سیستانی.
شهیدی، سیدمرتضی و جعفری‌خسروآبادی، نصرالله (1394). بازپژوهی فقهی-حقوقی ماهیت اوراق سهام و قرارداد واگذاری آن. دوفصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات مالی اسلامی، شماره9.
شیرازی، محمدتقی(1333ق). حاشیه المکاسب. قم: الشریف الرضی.
صالح‌آبادی، علی؛ میرطاهر، سیدمحمدجواد؛ میثم، فدایی‌واحد و علی‌حسینی، مهدی (1392). مدل‌های ارزش‌گذاری اوراق مالی اسلامی اجاره. فصلنامه علمی-پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال سیزدهم، شماره 49، 115-137.
طاهری، حبیب‌الله (1375). حقوق مدنی. قم: انتشارات اسلامی، جامعه مدرسین، جلد اول.
عاملی، جواد بن محمد (1419ق). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
عراقی، ضیاءالدین (آقا ضیاء) (1421ق). حاشیه المکاسب. قم: الغفور
غمامی، مجید و ابراهیمی، مریم (1391). ماهیت حقوقی سهام پذیرفته شده در بورس. مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره سوم، شماره دوم.
فاضل نراقی، احمدبن محمد مهدی (1415ق). مستند الشیعه فی احکام الشریعه. جلد14. مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث.
فاضل لنکرانی، محمدجواد (1389). ضمان انخفاض قیمة النقد. قم: مرکز فقه الائمه الاطهار.
کاتوزیان، ناصر (1374). دوره مقدماتی حقوق مدنی: اموال و مالکیت. چاپ اول، تهران: یلدا.
کاتوزیان، ناصر (1381). حقوق مدنی، عقود معین. تهران: ناشر شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1385). حقوق مدنی: عقود اذنی-وثیقه‌های دین- ودیعه، عاریه، وکالت، ضمان، حواله، کفالت، رهن. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاشف الغطاء، شیخ محمدحسین (1294). تحریر المجله. مؤسسه الامام الصادق علیه السلام.
کاشف الغطاء، عباس (1388). المال المثلی و المال القیمی فی الفقه الاسلامی. قم: مؤسسة کاشف الغطاء العامة.
کاوند، مجتبی (1397). بررسی فقهی اوراق اجاره مبتنی بر سهام. مرکز پژوهش و توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار(گروه بازارها و ابزارهای مالی).
گلپایگانی، محمدرضا (1399ق). بلغة الطالب. قم: مطبعة الخیام.
گلریز، حسن (1374). بورس اوراق بهادار. تهران: انتشارات امیرکبیر.
محقق حلی، ابوالقاسم (1408ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. بیروت: دارالاضواء، جلد دوم.
محقق داماد، سید مصطفی (1406ق). قواعد فقه، تهران: نشر علوم اسلامی، جلد اول.
محقق داماد، سید مصطفی و دیگران (1389). حقوق‌قراردادها در فقه امامیه، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول، جلد دوم.
مرکز تحقیقات فقهی قوه قضائیه «معاونت آموزش و تحقیقات» (بی‌تا). قم: مجموعه آرای قضایی در امور حقوقی.
مرکز تحقیقات فقهی قوه قضائیه «معاونت آموزش و تحقیقات» (1381). مجموعه آرای فقهی قضائی. قم.
موسوی خمینی، سیدروح‌الله (1425ق). تحریرالوسیله. قم: دفتر انتشارات اسلامی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
موسویان، سیدعباس (1384). ارزیابی قراردادها و شیوه‌های اعطای تسهیلات در بانکداری بدون ربا. اقتصاد اسلامی، سال پنجم.
موسویان، سیدعباس و فراهانی‌فرد، سعید (1385). اوراق بهادار اجاره (صکوک اجاره). اقتصاد اسلامی، سال ششم، شماره24.
موسویان، سیدعباس (1389). تبدیل دارایی‌های بانکی به اوراق بهادار در بانکداری بدون ربا. فصلنامه پول و اقتصاد، شماره4.
موسویان، سیدعباس؛ فریدی‌وثوق، بلال و فرهادیان، علی(1390). اوراق‌بهادار بانکی؛ تبدیل تسهیلات بانکی به اوراق بهادار در بانکداری بدون ربا، دوفصلنامه تحقیقات مالی- اسلامی، سال اول، شماره اول، پیاپی1، 150-117
موسویان، سیدعباس (1391). ابزارهای مالی‌اسلامی (صکوک). تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
موسویان، سیدعباس و بهاری قراملکی، حسن (1391). مبانی فقهی بازار پول و سرمایه. تهران: دانشگاه امام صادق علیه السلام
موسویان، سیدعباس؛ کاوند، مجتبی؛ میرزاخانی، رضا و اعتصامی، سید امیرحسین (1394). بررسی فقهی مالی اوراق اجاره مصون از تورم، اقتصاد اسلامی، سال پانزدهم، شماره58. 89-63.
موسویان، سیدعباس؛ صالح‌آبادی، علی و کاوند، مجتبی (1396). امکان‌سنجی فقهی اوراق مشارکت مصون از تورم. تحقیقات مالی اسلامی، سال ششم، شماره دوم.
نائینی، محمدحسین (1352). أجود التقریرات. قم: مطبعه العرفان
نجفی، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، چاپ هفتم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
هاشمی، سیدمحمود (1395). المطور فی‌فقه‌الائمه‌الاثنی‌عشر‌علیه‌السلام(قسم العلاقات المالیه). دانشگاه عدالت.
یزدی، سیدمحمدکاظم طباطبائی (1428ق). العروه‌الوثقی. قم: منشورات دارالتفسیر، چاپ هشتم، جلد پنجم.
Ameli, Jawad Ibn Muhammad (1998). Meftah Al-Karama Fi Commentary on the Rules of Allama, Qom: Islamic Publications Office. (In Persian) Etesami, Amir Hossein & Sa’dee, Hosseinali(2019). Jurisprudential feasibility study of stock leasing and its financial applications. Bi-Quarterly Journal of Islamic Economic Studies, Year 12, NO.2 (24 consecutive), Spring and Summer, 95-135. (In Persian) Ghamami, Majid, Ebrahimi, Maryam (2012). The Legal Nature of Stocks Listed in The Stock Exchange, Journal of Comparative Law Studies, Volume 3, and Number 2. (In Persian) Hashemi, Seyed Mahmoud (2016). In the jurisprudence of the Twelve Imams (according to the financial relations). University of Justice. (In Persian) Kashif al-Gheta,Sheikh Muhammad Hussein(1915). Tahrir AL-Majallah. Imam Sadiq Foundation. (In Persian) Katouzian, Naser(1995). Civil Law Foundation: Property and Property, Tehran: Yalda Publishing. (In Persian) Katouzian, Naser(2006). Civil Rights: Adjudication, Bail, Religion, Aria, Attorney, Guarantee, Remittance, Bail, Mortgage, Tehran: Publishing Joint Stock Company. (In Persian) Kavand, Mojtaba (2018). Jurisprudential study of Ijarah Sukuk based on equity. Center for Research and Development and Islamic Studies of the Stock Exchange and Securities Organization (Markets and Financial Instruments Group). (In Persian) Khoei, Seyyed Abolghasem (1938). The mesbah AL-feghahah in transactions. Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Teachers Association(In Persian) Khoei, Seyyed Abolghasem (1989). Minhaj Al-Saleheen (for Khoei). Vol. 1, 411. (In Persian) Mohaghegh Damad, Seyed Mostafa (1986). Rules of Jurisprudence. Tehran: Islamic Science Publishing Center, Vol.1. (In Persian) Mohaghegh Damad, Seyed Mostafa and others (2010). Contract Law in Imami Jurisprudence. Qom: Seminary and University Research Institute, First Edition, Vol.2 . (In Persian) Mohagheq Heli, Abulqasim (1988). Shari'a Al-Islam on the Problems of Solubility and Haram. Beirut: Dar Al-Adwa, Vol.2. (In Persian) Mousavi Khomeini (2004). Tahrir Al-Wasilah. Qom: Islamic Publications Office. (In Persian) Mousavian, Seyed Abbas (2005). Evaluate contracts and methods of granting interest-free banking facilities. Islamic Economics, fifth year. (In Persian) Mousavian, Seyed Abbas; Farahani Fard, Saeed(2006). Lease securities (Ijarah sukuk). Islamic Economics, Sixth Year, No. 24. (In Persian) Mousavian, Seyed Abbas (2010). Conversion of bank assets into securities in banking without cash. Money and Economics Quarterly, No. 4. (In Persian) Mousavian, Seyed Abbas, Faridi Vosough, Bilal; Farhadian, Ali (2011). Bank Securities; Conversion of Banking Facilities into Interest-Free Banking Securities, Bi-Quarterly Journal of Financial-Islamic Research, First Year, NO.1, Consecutive 1, 150-117(In Persian) Mousavian, Seyed Abbas (2012). Islamic financial instruments (sukuk). Tehran: Publishing Organization of the Institute of Islamic Culture and Thought. (In Persian) Mousavian, Seyed Abbas; Bahari Gharamaleki, Hassan (2013). Jurisprudential principles of money and capital markets. Tehran: Imam Sadegh University(In Persian) Mousavian, Seyed Abbas; Salehabadi, Ali; Kavand, Mojtaba (2017). Jurisprudential feasibility of inflation-free participation bonds. Islamic Financial Research, Sixth Year, NO.2. (In Persian) Najafi, Mohammad Hassan (1984). Jawaher Al-Kalam in Commentary on the Laws of Islam, Seventh Edition, Beirut: Dar Al-Ehya' Al-Thorath Al-Arabi. (In Persian) Sabzevari, Seyyed Abdul Ali(1993). Mohazab Al-Ahkam. Al-Manar Institute - Office of the Holy Ayatollah, Qom: Iran, Volume 19. (In Persian) Salehabadi,Ali; Mirtaher,Seyed Mohammad Javad; Fadaie Vahed, Meysam; Ali Hosseini, Mehdi (2013). Models for valuing Islamic ijarah sukuk. Scientific-Research Quarterly of Islamic Economics, 13th year, No. 49, 115-137. (In Persian) Shahidi, Seyyed Morteza, Jafari Khosroabadi, Nasrollah (2015). Jurisprudence-Legal Reexamination of the Nature of Stocks and Their Transfer Agreement. Islamic Financial Research,Semiannual Journal, No. 9. (In Persian) Sistani, Seyyed Ali (1994). Menhaj Al-Salehin, Vol. 1, Acts of Banks and Exchanges. (In Persian) Tabrizi, Javad (1989). Menhaj Al-Saleheen (for Tabriz). Vol.1, page 425. (In Persian) Taheri, Habibullah (1997). Civil Rights, Qom: Office of Islamic Publications; Vol 1. (In Persian) Wajdi Dusuki, Asyraf(2010). Do Equity-Based Sukuk structures in Islamic capital markets manifest the objectives of Shariah?. Journal of Financial Services Marketing, Vol. 15,3, 203-214 Yazdi, Seyyed Mohammad Kazim Tabataba'I(2007). Al-Orwa Al-Wosqa. Qom: Dar AlTafsir, eighth edition, Vol. 5. (In Persian).
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 269 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 211 |
||