شریعتی, نفیسه سادات, محقق داماد, سیدمصطفی, روشن, محمد. (1401). اعتبار شرط همتایی دین و مذهب در نکاح در حقوق ایران، مصر و لبنان. دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 27(77), 50-25. doi: 10.30497/flj.2022.243700.1844
نفیسه سادات شریعتی; سیدمصطفی محقق داماد; محمد روشن. "اعتبار شرط همتایی دین و مذهب در نکاح در حقوق ایران، مصر و لبنان". دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 27, 77, 1401, 50-25. doi: 10.30497/flj.2022.243700.1844
شریعتی, نفیسه سادات, محقق داماد, سیدمصطفی, روشن, محمد. (1401). 'اعتبار شرط همتایی دین و مذهب در نکاح در حقوق ایران، مصر و لبنان', دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 27(77), pp. 50-25. doi: 10.30497/flj.2022.243700.1844
شریعتی, نفیسه سادات, محقق داماد, سیدمصطفی, روشن, محمد. اعتبار شرط همتایی دین و مذهب در نکاح در حقوق ایران، مصر و لبنان. دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 1401; 27(77): 50-25. doi: 10.30497/flj.2022.243700.1844
اعتبار شرط همتایی دین و مذهب در نکاح در حقوق ایران، مصر و لبنان
1دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
2استاد گروه حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
3دانشیار گروه حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
چکیده
ایران، مصر و لبنان از جمله کشورهای اسلامی‌اند که منبع قوانین خانواده در آن «مذهب» است. احوال شخصیه در کشورهای اسلامی بر اساس قواعد و احکام مذهبی است و مصادیق مرتبط با آن نیز، از قبیل نکاح، برگرفته از احکام و دستورات مذهبی میباشند. نظام حقوقی لبنان نوعی از ازدواج را تحت عنوان ازدواج مدنی که الگوگرفته‌شده از کشورهای پیشرفته است، به‌عنوان نکاح غیرهمتا می‌پذیرد، اما زمانی آن را به رسمیت می‌شناسد که انعقاد آن در خارج از کشور لبنان تحقق یافته باشد. این استثنای قانونی به‌دلیل به وجود آمدنِ شرایطی توسط قانون‌گذار دینی در لبنان است که از آن جمله می‌توان به ازدواج برخی از مردان و زنان که از جوامع یا فرقه‌های مختلف‌اند، اشاره نمود یا زوجینی که قصد جدایی از یکدیگر دارند ولی با منع دینی روبرو هستند. همین امر باعث شد تا عدهای برای رفع این مشکل، به‌دنبال راهحلهای قانونی از جمله ازدواج مدنی باشند؛ زیرا بیشتر کشورهای خارجی و برخی کشورهای مسلمان ازدواج مدنی را چه به‌صورت آمرانه و چه اختیاری، تصویب کرده‌اند. از این رو، با پیشرفت جوامع، افزایش تعاملات اجتماعی و بالا رفتن سطح فرهنگی خانوادهها، کوشش شده در این مقاله، شرط همتایی دین و مذهب با نگاهی به تغییر جایگاه زن در خانواده با تغییر مفهوم سلطه و اقتدار بازخوانی شود و همچنین با اتکال به ظرفیتهای فقهی قاعدة لاحرج و اصول مصلحت و عدالت و با استعانت گرفتن از ازدواج مدنی در لبنان، خلأهای قانونی نظام حقوقی ایران و مصر مرتفع شود تا مغایرت آن با کنوانسیونهای بین‌المللی کاهش پیدا کند.
The validity of the equal condition of religion and Islamic sects in marriage in Iranian, Egyptian and Lebanese Law
نویسندگان [English]
nafisehsadat shariati1؛ seyedmostafa mohagheghedamad2؛ mohammad roshan3
1PhD student in private law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2Professor of Law Faculty, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3Associate Professor, Shahid Beheshti University, Head of Family Law Research Institute, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Iran, Egypt and Lebanon are among the Islamic countries where the source of family laws is "religion" and personal status in Islamic countries is based on religious rules and regulations and the examples related to it, such as marriage, are derived from religious orders.
But the legal system of Lebanon has a type of marriage called civil marriage. It is recognized as a type of non-peer marriage that took place outside that country which is applied due to the conditions imposed by the religious legislature in Lebanon, which has created an obstacle for the marriage of some men and women who are from different communities or who intend to separate from each other. So, this caused some people to look for legal solutions, including civil marriage, to solve this problem. Because most of the foreign countries and some Muslim countries have approved civil marriage, either mandatory or voluntary. Therefore, with the progress of societies, social interactions and the raising of the cultural level of families, an attempt has been made in this article to reread the condition of the equality of religion and religion by looking at the change of the position of women in the family with the change of the concept of dominance and also by relying on the jurisprudential capacities of the rule of lahrij and the principles of expediency and justice, and by taking the help of civil marriage in Lebanon, the legal gaps in the legal system of Iran and Egypt should be resolved.
کلیدواژه‌ها [English]
unequal marriage, civil marriage, the rule of negation of the mustache, the rule of lahrij, the rule of the conjugation
خالد، شیخ حسن و نجا، عدنان (۱۳۸۴). احکام الاحوال الشخصیه فی الشریعه الاسلامیه و مایجری علیه العمل فی المحاکم الشرعیه الاسلامیه اللبنانیه. بیروت: المکتبه التجاری للطباعه و التوزیع و النشر.
خوانساری، محمد (۱۳۷۶). فرهنگ اصطلاحات منطقى. تهران: پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى.
رضانیا، حمید و امین افشار، سمیه (۱۳۹۶).«بررسی تاریخی قاعدۀ نفی عسر و حرج». فصلنامة مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، ۳(۱/۱)، ص ۳۱ـ۳۹.
روشن، محمد و صادقی، محمد (۱۳۹۵). دانشنامۀ حقوقی خانواده. تهران: انتشارات جنگل، جاودانه.
الزحیلى، وهبه (۱۴۰۹ق). الفقه الاسلامى و ادلته، جلد ۴. دمشق: دار الفکر.
سلطانی، اختر و فتاحی، پروین (۱۳۹۴). «محدودیتهای ازدواج زن مسلمان با مرد غیرمسلمان و ازدواج زن ایرانی با مرد غیرایرانی». دومین کنگرة بین‌المللی تفکر و پژوهش دینی.
شریفی، علی (۱۳۹۵). قانون احوال شخصیة مصر مصوب ۲۰۰۰م. تهران: انتشارت گنج دانش.
شلبی، محمدمصطفی (۱۳۷۰). احکام الأسره فی الاسلام، قانون الاحوال الشخصیه لبنان، جلد ۱. بیروت: دار النهضه العربیه.
صفایی، سید حسین و امامی، اسدالله (۱۳۸۵). مختصر حقوق خانواده. تهران: نشر میزان.
طباطبایی، سید محمدحسین (۱۴۱۷ق). المیزان فی تفسیر القرآن، جلد ۲ و ۴. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ـــــــــــــــ (۱۳۹۶). ترجمة تفسیر المیزان. مؤسسۀ تحقیقات و نشر معرف اهل بیت. بازبینی‌شده از tadabbor.org.
