اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 527 |
| تعداد مقالات | 4,574 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,734,371 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,474,525 |
تحلیل مفهومی «حکمرانی» و «نظام‌سازی فقهی»: به‌سوی چارچوبی برای اداره امور عمومی اسلامی | ||
| اندیشه مدیریت راهبردی | ||
| دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 40، تیر 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/smt.2025.246691.3588 | ||
| نویسندگان | ||
| احمد مخدومی* 1؛ مرتضی جوانعلی آذر2؛ سید مجتبی امامی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری مدیریت دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران. ایران | ||
| 2استادیار گروه مدیریت دولتی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران. ایران. | ||
| 3دانشیار گروه مدیریت دولتی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران. ایران. | ||
| چکیده | ||
| حکمرانی در مطالعات مغرب زمین و نظام‌سازی فقهی در مطالعات اسلامی، در زمرة آخرین تلاش‌های علمی برای پاسخگویی به دغدغه‌های حوزه اداره امور عمومی به شمار می‌روند؛ امّا علی‌رغم توجه روزافزون به این دو مفهوم، عارضة ابهام در معنا، توأمان گریبان‌گیر آنان شده است. در بخش اول این پژوهش در تلاشی برای رفع این ابهام، با بهره‌گیری از روش تحلیل مفهومی تقلیل‌گرا به واکاوی معانی این واژگان می‌پردازیم؛ با این تفاوت که در حکمرانی، با ادبیاتی متکثری مواجهیم که به‌سختی می‌توان، خاستگاه نظری و سیر تطور واحدی برای تأسیس و توسعه این مفهوم جستجو نمود؛ اما در «نظام‌سازی فقهی» می‌توان تکیه‌ی بخش قابل توجه‌ای از رویکردهای موجود را به «نظریه شهیدصدر» معطوف دانست؛ به همین اعتبار در مراحل اجرای پژوهش، برای فهم معنای حکمرانی به راهبرد گونه‌شناسی و در نظام‌سازی فقهی (به دلیل مرکزیت نظریه شهید صدر)، به راهبرد مرکز-پیرامون تأکید می‌کنیم. با مقایسه مفاهیم حکمرانی و نظام‌سازی فقهی در بخش دوم، با مقایسه تطبیقی این دو رویکرد، دلالت‌های نظری هر یک برای ترسیم چارچوب کلی اداره امور عمومی اسلامی استخراج می‌شود. تأکید حکمرانی بر «پدیده اقتدار منتشر»، «مقوله تحقق»، «حلّ مسئله»، «رویکرد تدریجی» و «روش تجربی» در کنار دلالت‌های نظام‌سازی فقهی بر «کشف محوری»، «قواعد کلان هنجاری»، «قواعد بنیادین»، «محوریت ولّی جامعه»، «نیازهای حقیقی انسان» و «حقایق ثابت در کنار امور متغیّر» می‌تواند زمینه‌ساز چارچوبی تلفیقی، کارآمد و در عین حال مشروع برای اداره امور عمومی اسلامی باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نظام‌سازی فقهی؛ حکمرانی؛ اداره امور عمومی؛ اداره امور عمومی اسلامی؛ شهید سیدمحمدباقر صدر؛ تحلیل مفهومی تقلیل‌گرا؛ دلالت پژوهی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Conceptual Analysis of Governance and Fiqh-Based System Building: Toward a Framework for Islamic Public Administration | ||
| نویسندگان [English] | ||
| AHMAD MAKHDOUMI1؛ morteza javanali2؛ Seyyed Mojtaba Emami3 | ||
| 1SHAHID BEHESHTI SCHOOL OF GOVERNANCE | ||
| 2management faculty | ||
| 3Imam Sadiq University | ||
| چکیده [English] | ||
| Governance in Western scholarship and fiqh-based system building in Islamic thought represent two contemporary efforts to address challenges in public administration. Despite increasing attention to both, each suffers from conceptual ambiguity. This study, in its first part, adopts a reductive conceptual analysis to clarify the meanings of these terms. While the literature on governance is marked by conceptual plurality, fiqh-based system building largely relies on the intellectual framework of Martyr Muhammad Baqir al-Sadr. Accordingly, the research employs a typological strategy for understanding governance and a center–periphery approach for analyzing fiqh-based system building. In the second part, through a comparative analysis of both paradigms, the study identifies their key theoretical implications for constructing a framework of Islamic public administration. Governance offers insights such as dispersed authority, realization-oriented thinking, problem-solving, gradualism, and experiential methodology. In parallel, fiqh-based system building emphasizes rule-discovery, normative macro-rules, foundational jurisprudential principles, the role of the religious authority (wali), attention to essential human needs, and the balance of fixed and variable truths. Combined, these complementary insights can shape a coherent, practical, and value-oriented framework for Islamic public administration. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Fiqh-based system building, governance, public administration, Islamic public administration, Martyr Muhammad Baqir al-Sadr, reductive conceptual analysis, implication-based approach | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1 |
||