اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 544 |
| تعداد مقالات | 4,709 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,370,077 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,963,762 |
تحلیل معناشناسانه «ولایت» در قرآن کریم بر پایه روابط همنشینی و جانشینی | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| دوره 19، شماره 1 - شماره پیاپی 37، مهر 1404، صفحه 95-121 اصل مقاله (1.72 M) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/qhs.2025.247755.4093 | ||
| نویسندگان | ||
| سید سجاد طباطبائی نژاد* 1؛ علی امینیان2 | ||
| 1استادیار گروه فرهنگ و تربیت، دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار گروه تربیت اسلامی، دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در پی چویی معنای «ولایت» در آیات قرآن، با مفاهیم متعددی روبهرو میشویم، که به یکدیگر پیوند خوردهاند. این نوشتار قصد دارد با رویکرد معناشناسی ساختاری، به روش توصیفی تحلیلی به تبیین واژة «ولایت» در قرآن پرداخته و مؤلفههای معنایی آن را به کمک همنشینها، جانشینها و اضدادش در قرآن استخراج کند. «ولایت» در ساختار آیات قرآن، در یک رابطه مکملی، با مفاهیم «اتّخاذ»، «نصرت»، «هدایت»، «توکل» و «سلطان» همنشین شده است؛ در یک رابطه اشتدادی، با مفاهیم «نصرت»، «شفاعت»، «ملک»، «هدایت» و برخی دیگر مفاهیم و در یک رابطه تقابلی با واژه «عدو» همنشین شده است. مشتقات «ولی» بر محور جانشینی نیز با واژگان «خلیل»، «رب»، «وکیل»، «نصیر» و «ملتحد» دارای هممعنایی است. بر پایه این بررسی و استخراج مؤلفههای معنایی «ولایت»، با چهار کارکرد «رفاقت و همراهی»، «تدبیر و سرپرستی»، «محافظت و پشتیبانی» و «کمکرسانی و یاریگری» برای «ولایت» در ادبیات قرآن روبهرو هستیم که دقت در این کارکردها و معانی، رابطه ولایی طولی میان ولی و مردم و نیز رابطه اجتماعی میان مؤمنان بر پایه ولایت را با معنای تازهای بازآرایی مینماید. | ||
| کلیدواژهها | ||
| روابط جانشینی؛ روابط همنشینی؛ معناشناسی؛ معناشناسی ساختاری؛ ولایت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Semantic Analysis of "Wilāyah" in the Holy Quran Based on the Relationships of syntagmatic and paradigmatic | ||
| نویسندگان [English] | ||
| seyyed sajjad tabatabaie nejad1؛ ali aminian2 | ||
| 1Assistant Professor of the Department of Culture and Education, Faculty of Islamic Studies, Culture and Communication, Imam Sadiq (AS) University. Tehran. Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Islamic Education Department, Imam Hussein University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| In the search for the meaning of "Wilāyah" in the verses of the Quran, we encounter several concepts that are linked to each other. This article aims to explain the word "Wilāyah" in the Quran using a structural semantics approach and a descriptive-analytical method and extract its semantic components with the help of its companions, substitutes and antonyms in the Quran. "Wilāyah" in the structure of the verses of the Quran is accompanied in a complementary relationship with the concepts of "Ittikhādh", "Nuṣrah", "Hidāyah", "Tawakkul " and "Sulṭān"; in an intensified relationship, it is accompanied in a complementary relationship with the concepts of "Nuṣrah", "Shafāʿah", "Mulk ", "Hidāyah" and some other concepts and in an opposing relationship with the word "ʿAdūw". Derivatives of "Walī" on the axis of substitution are also synonymous with the words "Khalīl", "Rabb", "Wakīl ", "Naṣīr" and "Multaḥad". Based on this study and extraction of the semantic components of "wilayah", we are faced with four functions of "companionship and companionship", "management and supervision", "protection and support", and "assistance and help" for "Wilāyah" in the literature of the Quran. The accuracy of these functions and meanings rearranges the longitudinal Wilāyah relationship between the guardian and the people, as well as the social relationship between believers based on wilayah, with a new meaning. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| syntagmatic relations, paradigmatic relations, semantics, structural semantics, guardianship (Wilāyah) | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابن اثیر، مبارک بن محمد (1367ش)، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن فارس بن زکریاء، احمد (1392ق)، معجم مقاییس اللغة. قاهره: دارالفکر.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب. بیروت: دار الصادر.
احمدی زاده، محمد؛ طباطبایی نژاد، سیدسجاد؛ امینیان، علی (1403ش)، نظام ولایت در اسلام، تهران: نشر دانشگاه جامع امام حسین.
ایزوتسو، توشیهیکو (1361ش)، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، تهران: شرکت سهامی انتشار.
پاکتچی، احمد (1393ش)، درس گفتار انسانشناسی سیاسی در قرآن، تهران: مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق (ع).
پاکتچی، احمد (1391ش)، گنج واژه قرآن کریم؛ ساختار معنایی بر اساس یک رابطه شبکهای، تهران: مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق(ع).
پالمر، فرانک (1385ش)، نگاهی تازه به معناشناسی، ترجمه کوروش صفوی، تهران: نشر کتاب ماد.
جمشیدی، سیدحسین (1397ش)، حوزه معنایی ولایت در قرآن، (پایان نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه علامه طباطبائی(ره)، تهران.
جوادی آملی، عبدالله (1388ش)، تفسیر تسنیم، قم: نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1388ش)، شمیم ولایت، تحقیق سیدمحمود صادقی، قم: نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1389ش)، ولایت فقیه تحقیق محمد محرابی، قم: نشر اسراء.
حجازی، محمودفهمی (1379ش)، زبانشناسی عربی، ترجمه سیدحسینسیدی، مشهد: آستان قدس رضوی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم.
راموز، ادریس؛ قانع، احمدعلی (1396ش)، «روش پیجویی مفاهیم مدرن در متون دینی (رابطه مفهوم امت در قرآن کریم و مفهوم فرهنگ)»، دوفصلنامه دین و ارتباطات، شماره 51، صص 35-5.
رهنما، هادی (1382ش)، معناشناسی نامهای معاد در قرآن کریم (پایان نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران.
زمخشری، محمود (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، بیروت: دار الکتاب العربی.
ساسانی، فرهاد؛ آزادی، پرویز (1391ش)، «تحلیل مؤلفههای معنایی حق در قرآن با بهرگیری از شیوه همنشینی و جانشینی»، فصلنامه پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، شماره 9، صص 84-67.
سقاب گندم آبادی، محبوبه (1395ش)، معناشناسی واژگان مرتبط به حوزه امامت و ولایت در قرآن (رساله دکتری)، دانشگاه فردوسی، مشهد.
سلمان نژاد، مرتضی (1391ش)، معناشناسی تدبّر در قرآن با سه رویکرد ساختاری، ریشه شناسی و تاریخ انگاره (پایان نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران.
سلمان نژاد، مرتضی (1393ش)، «معناشناسی تدبر در قرآن کریم با تکیه بر روابط همنشینی و جانشینی»، فصلنامه مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، شماره 52، صص 124-103.
صفوی، کوروش (1379ش)، درآمدی بر معناشناسی، تهران: سوره مهر.
طباطبائی، سیدمحمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
طبرسی، فضل بن حسن (1372ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
طریحی، فخر الدین (1375ش)، مجمع البحرین، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
عبدالباقی، محمدفؤاد (1408ق)، المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم، بیروت: دارالجیل.
فتحی، سیدمحمدحسین (1394ش)، «مفهوم و مراتب ولایت در قرآن کریم»، نشریه سخن جامعه، شماره 6، صص 58- 41.
الفیومی (1405ق)، المصباح المنیر، قم: مؤسسة دارالهجرة.
قاسم نژاد، زهرا؛ رحیمی، زهرا ( 1393ش)، «معناشناسی سیستماتیک واژۀ ولایت و رسم شبکههای معنایی مرتبط با واژۀ ولایت در آموزههای امام رضا (ع)»، پژوهشنامه تفسیر کلامی قرآن، شماره 4، صص 654-629.
قرشی، سیدعلی اکبر (1371ش)، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
کاظم، وحید (1396ش)، معناشناسی همزمانی و درزمانی واژه ولایت در قرآن کریم، (پایان نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، خوی.
لوبنر، سباستین (1399ش)، درآمدی بر معناشناسی، ترجمه جلال رحیمیان، تهران: نشر نویسه پارسی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1391ش)، اخلاق در قرآن، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصطفوی، حسن (1360ش)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
واقف زاده، شمسی (1389ش)، «مفهوم و مراتب ولایت در قرآن کریم»، فصلنامه مطالعات قرآنی، شماره 4، صص 242-211. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 84 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 9 |
||