اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,388 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,220,123 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,214,976 |
برهان و تأویل دو روی روش تفسیری ابنسینا | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| مقاله 6، دوره 24، شماره 63، فروردین 1399، صفحه 89-110 اصل مقاله (612.84 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ap.2020.75345 | ||
| نویسنده | ||
| عبدالله میراحمدی | ||
| استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از گرایش های تفسیری مورد توجه مفسّران در فهم قرآن، تفسیر فلسفی است. تکیه بر اصول عام فلسفی و بهره‌گیری از استدلال های برهانی، مهمترین ویژگی تفسیرهای فلسفی به شمار می آید. با مرور در جریان فکر فلسفی درمی‌یابیم که ابنسینا نخستین فیلسوف مسلمانی بوده که به معنای مصطلح تفسیر، بر برخی آیات و سوره‌های قرآن تفسیر نوشته است. باور به ماهیت معرفت شناسانۀ وحی و از سنخ ادراکات یقینی دانستن آن، تکیه بر جایگاه قرآن به‌مثابۀ منبع معرفت و تبیین باطنی از آیات، مهمترین مبانی ابنسینا در تفسیر قرآن است. حضور آیات قرآنی در نظام فلسفی ابنسینا گاه به‌عنوان دلیل، گاه استشهاد و گاه اقتباس است. با تعمّق در آثار تفسیری ابنسینا درمی یابیم که تبیین های وی از قرآن را نه می توان یکسره تفسیر به معنای مصطلح نامید و نه سراسر تأویل تطبیقی. او در تبیین کلام وحی گاهی با توجه به قواعد صحیح و منابع معتبر تفسیری، با روشی برهانی به تفسیر قرآن می پردازد؛ گاهی نیز با روش تأویلی به تحمیل دیدگاهها و اندیشه های فلسفی خویش بر آیات قرآن روی می آورد که در مواردی مصداقی از تفسیر به رأی محسوب می شود. در پژوهش حاضر پس از تبیین رویکردهای دوگانه در ارزیابی تفاسیر فلسفی، ضمن استخراج مبانی تفسیری ابنسینا، بر مبنای معیارهای تفسیرپژوهی به روش شناسی آثار تفسیری وی خواهیم پرداخت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابنسینا؛ تفسیر فلسفی؛ مبانی تفسیری؛ روش عقلی برهانی؛ روش تأویلی تطبیقی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Borhan and Ta’wīl; The Two Aspects of Ibn Sina's Method in Interpreting The Holy Quran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abdollah Mirahmadi | ||
| Assistance professor, the Department of Quran Sciences and Hadith, Kharazmi University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Understanding Quranic verses from a philosophical perspective is one of the conventional methods among Muslim commentators. The method's main features consist of relying on the general metaphysical principles and employing argumentative reasoning to disclose the verses. Studying various philosophical thoughts reveals that Ibn Sina is the first philosopher who presents philosophical interpretation on a variety of verses and chapters of the Holy Quran in the true sense of the word. Understanding the epistemic nature of divine revelation and certainty in perception of revelation as well as addressing the holy Quran as the ultimate source of knowledge and esoteric interpretation of the verses are his main basic thoughts in interpreting the Holy Quran. Also, in his philosophical works, Ibn Sina refers to the Quranic verses as examples, causes, or adaptations. Reviewing Ibn Sina's interpretive works indicates that his interpretation would be considered as neither Tafsīr (conventional exegesis) nor entirely Ta’wīl (esoteric interpretation). In his commentaries, he employs argumentative reasoning based on accurate principles and valid sources of Quranic commentaries. However, he sometimes imposes his philosophical views through his esoteric interpretation to disclose the verses and this would be an example of arbitrary interpretation. Thus, in the current inquiry, first I review the recent approaches of studying philosophical interpretations. Then, extracting his interpretive basis of disclosing Quranic verses, I would discuss Ibn Sina's method in his Quranic exegetical works according to the principles of scientific investigation in this field. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| : Ibn Sina, Philosophical interpretation, principles of Interpretation, Argumentative reasoning, Comparative Ta’wīl (interpretation) | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم ابنسینا، حسین‌بن‌عبدالله(1326). تسع رسائل فی الحکمه و الطبیعیات، قاهره، دارالعرب. ــــــــــــــ(1425هـ). جامع البدائع، تحقیق محمدحسن اسماعیل، بیروت، دارالکتب العلمیه. ــــــــــــــ (1400هـ). رسائل ابنسینا، قم: انتشارات بیدار. ــــــــــــــ(1427هـ). رسائل ابنسینا فی تفسیر القرآن در مجموعه تراث الشیعه القرآنی، تحقیق محسن بیدارفر، اعداد و اشراف محمدعلی مهدویراد، و فتحالله نجارزادگان، و علی فاضلی، قم: مکتبه التفسیر و علوم القرآن. ــــــــــــــ(1382). رساله الاضحویه فی المعاد، تهران: شمس تبریزی. ــــــــــــــ (1404هـ). الشفاء(الالهیات)، تصحیح سعید زائد، قم: مکتبه آیه الله المرعشی. ــــــــــــــ(1363). المبدأ و المعاد، به کوشش عبدالله نوری، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی. ــــــــــــــ(1379). النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ارسطو(1369). درباره نفس، (ترجمه علیمراد داودی)، تهران: انتشارات حکمت. انصاری، مرتضی(1420هـ). فرائد الأصول، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. ایازی، سید محمدعلی(1373). المفسرون حیاتهم و منهجهم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. جوادی آملی، عبدالله(1388). تفسیر تسنیم، قم: نشر اسراء. حاجیان، مهدی(1393). «روش تفسیر نزد ابنسینا و مقایسه آن با ابوحامد غزالی»، فصلنامه حکمت سینوی، 18 (51)، 37-56. حکمت، علی اصغر(1384). تفاسیر ابوعلی سینا از قرآن مجید(مجموعه مقالات)، جشنامه ابنسینا، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. خرمشاهى، بهاءالدین(1377). دانشنامه قرآن و قرآنپژوهی، تهران: انتشارات دوستان. دیرباز، عسکر و محمد اسعدی(1394). جریان تفسیر فلسفی در کتاب آسیبشناسی جریانهای تفسیری، بهکوشش محمد اسعدی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. ذهبی، محمدحسین(1396). التفسیر و المفسرون، بیروت، دار احیاء التراث العربی. رضایی اصفهانی، محمدعلی(1381). «تفسیر عقلی روشمند قرآن»، فصلنامه قبسات، 7 (23)، 120-133. سراج، شمسالله و حسن رهبر(1392). «منزلت عرفان و قرآن در مقایسه با عقل در اندیشۀ ابنسینا»، فصلنامه آموزههای فلسفۀ اسلامی، 8 (12)، 83-100. شاکر، محمدکاظم(1376). روشهاى تأویل قرآن، قم: دفتر تبلیغات اسلامى. شریف، میانمحمد(1367). تاریخ فلسفه در اسلام، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. طباطبایی، سید محمدحسین(1417هـ). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: مکتبه النشر الإسلامی. طوسی، خواجه نصیرالدین(1375). شرح الاشارات و التنبیهات، قم: نشرالبلاغه. عابدی، احمد و سیدمحمود طیبحسینی(1396). تفسیر فلسفی در کتاب تفسیرشناسی؛ مبانی، منابع، قواعد، روشها و گرایش‌ها، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. عاصی، حسن(1403هـ). التفسیر القرآنی و اللغه الصوفیه فی فلسفه ابنسینا، بیروت، المؤسسه الجامعه للدراسات و النشر و التوزیع. علویمهر، حسین(1381). روشها و گرایشهاى تفسیرى، قم: انتشارات اسوه. علیمحمدی، محمد(بیتا). «تأویلات فلسفی ابنسینا»، مجموعه مقالات همایش بینالمللی ابنسینا، بینا. محمدی، ناصر(1392). «مبانی و روش تفسیری ابنسینا»، دوفصلنامه پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، 1 (2)، 101-114. مطهری، مرتضی(1354). سیری در نهج البلاغه، تهران: صدرا. معرفت، محمدهادی(1377). التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب، مشهد، الجامعه الرضویه للعلوم الإسلامیه. ملایری، موسی(1393). تبیین فلسفی وحی از فارابی تا ملاصدرا، قم: کتاب طه. مهدوی، یحیی(1333). فهرست نسخههای مصنفات ابنسینا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ناصرخسرو، ابومعین(1338). خوان الاخوان، تهران: انتشارات کتابخانه بارانی. ــــــــــــــ(1348). وجه دین، تهران: انتشارات طهوری. نجاتبخش اصفهانی، علی(بیتا). «مبانی فکری و فلسفی ابوعلی سینا»، مجموعه مقالات همایش بینالمللی ابنسینا، بینا. نصر، سیدحسین(1376). «قرآن و حدیث منبع و الهامبخش فلسفۀ اسلامی» (ترجمه محمد محمدرضایی)، مجله نامه مفید، 3 (12)، 4-18. نصر اصفهانی، محمد؛ شانظری، جعفر و امامی جمعه، سیدمهدی(1396). «ابنسینا و نقش متافیزیک در هرمنوتیک دینی»، مجله متافیزیک، 9 (24)، 69-94. وکیلی، هادی؛ گودرزی، پریسا و امانی، محبوبه(1391). «تفسیر آیۀ نور از منظر ابنسینا و داراشکوه»، فصلنامه حکمت | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 627 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 317 |
||